Pałac w Płazie

Powiatowy Dom Pomocy Społecznej im. Adama Starzeńskiego w Płazie usytuowany jest w centrum niewielkiej, malowniczo położonej miejscowości oddalonej około 7 km od miasta Chrzanowa (woj. małopolskie). Chociaż historia powstania samego ośrodka przeznaczonego na potrzeby osób niepełnosprawnych intelektualnie i chorych psychicznie sięga lat 50’ XX w. warto w tym miejscu przybliżyć również historię miejsca, w którym dziś mieści się PDPS.

Obecny kompleks budynków mieszkalno-terapeutycznych mieści się na terenie dawnego zespołu pałacowo – parkowego, którego centralnym punktem jest okazały, zabytkowy pałac z XVIII w. Historycy przypuszczają, że dwór istniał w tym miejscu już w wieku XVI, natomiast w XVIII w. został on przez ówczesnych właścicieli przebudowany na barokową rezydencję. W jej sąsiedztwie postawiono również zabudowania gospodarskie, całość otoczono zaś kamiennym ogrodzeniem z bramą wjazdową. W 1898 r. pałac zakupił hrabia Adam Starzeński i aż do końca II wojny światowej stanowił on siedzibę rodu Starzeńskich. W latach 1900–1901 pałac przebudowano według projektu architekta, Zygmunta Hendla. Budowla nabrała cech neobarokowych, z parterowej zmieniła się w dwukondygnacyjną. Park został założony najprawdopodobniej w XVIII wieku jako kompozycja barokowa, jego pozostałością jest widoczny wciąż podjazd oraz aleje dojazdowe: jesionowa i klonowa. W XIX wieku zmieniono kompozycję ogrodu, zasadzono nowe gatunki roślin, jak tulipanowiec amerykański, cis czy modrzew japoński. Będąc na miejscu warto przyjrzeć się zabytkowym bramom i murowi, który malowniczo okala ogród.

Po II wojnie światowej dwór wraz z zabudowaniami gospodarczymi przejął ówczesny resort rolnictwa i utworzył w nim Technikum Rachunkowości Rolniczej. W 1953 r. Szkoła została zlikwidowana a obiekt stał się własnością Wydziału Pracy i Pomocy Społecznej Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie.

Decyzja by w dawnym pałacu zorganizować Zakład Specjalny dla Umysłowo Upośledzonych, Niezdolnych do Pracy Kobiet zapadła w roku 1954. Od roku 1957 ośrodek zaczęto intensywnie modernizować, by następnie przekształcić go w Dom Pomocy Społecznej, którym jest do dziś. Dwa nowe pawilony mieszkalne powstały w latach późniejszych: w 1981 r. wybudowano pawilon B, a w latach 1994 - 1997 pawilon C, gdzie zlokalizowano również kaplicę dla mieszkańców Domu. Do 1997 r. Dom prowadzony był przez siostry Szarytki ze Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo z Krakowa.

Od 1966 roku dyrektorem Domu pozostawał mgr Roman Mańkowski. Efektem jego przedsięwzięć było zdecydowane polepszenie warunków bytowych mieszkańców. Gabinet lekarski został wyposażony w niezbędny sprzęt medyczny a Dom wzbogacił się o gabinet dentystyczny i aptekę. Ponadto zakład otwarto, co stwarzało mieszkańcom możliwość kontaktowania się z lokalną społecznością. Dyrektor podjął decyzję o możliwości zamieszkania w środku również mężczyzn. Zaczęto organizować wczasy nad morzem i w górach, wycieczki krajoznawcze, wyjazdy do teatru, kina, utworzono własny zespół artystyczny, zorganizowano prowadzenie rehabilitacji leczniczej. W 2002 r., po tragicznej śmierci mgr Romana Mańkowskiego, funkcję dyrektora Domu objęła mgr Kazimiera Żmudzińska, z zamierzeniem kontynuowania misji dyrektora Mańkowskiego i przekształcenia tego miejsca w prawdziwy Dom dla mieszkańców. Obecnie Dom Pomocy Społecznej w Płazie nastawiony jest na aktywizację podopiecznych, rozwiązywanie ich problemów oraz na organizowanie i wdrażanie różnych form terapii zajęciowej.

DPS w Płazie świadczy mieszkańcom usługi wspomagające, wśród których istotna jest propozycja udziału w różnorodnych zajęciach terapeutycznych.

Terapia zajęciowa to celowe działania rehabilitacyjne, polisensoryczne, o charakterze zajęć ciągłych ( np. zajęcia plastyczne, muzyczne, ruchowe itd.), które stanowią proces terapeutyczny prowadzący do usprawnienia i kompensacji zaburzonych funkcji spowodowanych niepełnosprawnością czy chorobą. Określone czynności o charakterze zajęć fizycznych czy umysłowych proponowane przez terapeutów niosą ze sobą aspekt leczniczy. Proces terapeutyczny wymaga przy tym całościowego, holistycznego podejścia do każdego człowieka, co daje szanse poprawy jego funkcjonowania psychofizycznego i społecznego.

Terapeuci zajęciowi wspomagają osoby niepełnosprawne czy przewlekle chore w procesie ich leczenia i rehabilitacji, poprzez stosowanie różnych form i technik terapii zajęciowej. Podejmowane przez terapeutów działania mają na celu: kompensację zaburzonych funkcji; przeciwdziałanie powstawaniu przewlekłego stanu chorobowego lub trwałego kalectwa oraz przystosowanie podopiecznego do życia w społeczeństwie. Terapeuta zajęciowy nawiązuje i utrzymuje kontakt terapeutyczny z podopiecznym oraz tworzy wokół niego środowisko terapeutyczne i socjoterapeutyczne. W wyniku tych oddziaływań rozpoznaje i zaspokaja potrzeby podopiecznego, ale zawsze uwzględnia przy tym czynniki: zdrowotne, psychologiczne, społeczne. Terapeuci zajęciowi współpracują w zespole pracowników w tworzeniu indywidualnego planu opieki i programu terapii dostosowanego do stanu zdrowia, potrzeb oraz zainteresowań podopiecznego z uwzględnianiem zaleceń lekarskich. Planują i prowadzą różnorodne formy oddziaływania terapeutycznego: zajęcia warsztatowe, świetlicowe, kulturalno-oświatowe, artystyczne, ćwiczenia relaksacyjno-sportowe /indywidualne i grupowe/.

W Domu Pomocy Społecznej w Płazie prowadzone są trzy rodzaje terapii zajęciowej:

Ergoterapia - terapia pracą, poprzez zajęcia manualne

Socjoterapia - terapia zaburzeń zachowania i zaburzeń emocjonalnych w toku spotkań grupowych

Arteterapia - terapia sztuką, kontakt czynny lub bierny ze sztuką i kulturą.

Odpowiadające im metody :

Metody ergoterapii: hafciarstwo, dziewiarstwo, wikliniarstwo, ogrodnictwo, ceramika.

Metody socjoterapii: ludoterapia, terapia ruchem, trening umiejętności społecznych, rekreacja, animaloterapia, hipoterapia.

Metody arteterapii: rysunek, malarstwo, grafika, rzeźba, sztuki użytkowe, zdobnictwo i dekoratorstwo, muzykoterapia, biblioterapia, teatroterapia, filmoterapia, choreoterapia.

Świadome prowadzenie kontaktu terapeutycznego w kierunku pożądanego celu, którym jest poprawa funkcjonowania psychofizycznego i społecznego mieszkańca DPS – wymaga przestrzegania ważnych wskazań, wśród których wyróżnić trzeba: poszanowanie praw i godności człowieka; indywidualne podejście; podmiotowość; bezwarunkowa akceptacja; prawo do wolności i wyboru; partnerstwo w relacjach; doskonalenie komunikacji; porozumienie bez przemocy; rozpoznawanie potrzeb indywidualnych.

Terapeuci zajęciowi współpracują z całym zespołem pracowników DPS w realizacji wyznaczonych kierunków pracy terapeutycznej :

- wspieranie rozwoju autonomii mieszkańca (na miarę jego możliwości);

- uspołecznianie mieszkańca .

Terapia zajęciowa realizowana w naszym Domu Pomocy Społecznej jest ciekawą i szeroką ofertą dla podopiecznych a realizowany proces terapeutyczny prowadzi do polepszenia jakości ich życia. Mieszkańcy domu mają możliwość doświadczania własnego rozwoju, odnajdują swoją godność i siłę do pokonywania trudności. Wyższa samoocena, dobre samopoczucie sprzyjają kondycji psychofizycznej, umożliwiają lepsze funkcjonowanie w społeczeństwie.